POPLONY czyli EKOLOGICZNE NAWOZY ZIELONE

Wieloletnie prace hodowlane pozwalają nam obecnie zaoferować Państwu 4 gatunki roślin poplonowych z własnej hodowli oraz 4 gatunki reprodukowane w naszym gospodarstwie o kluczowym znaczeniu w uprawie buraka cukrowego i zbóş oraz wielu innych roślin rolniczych (patrz „Nasze odmiany”), ktĂłre produkowane są z materiału elitarnego najwyĹźszej jakości:

- Facelia błekitna Natra (Phacelia tanacetifolia Benth.)
- Gorczyca biała Rota (Sinapis alba L.)
- Groch jary Salamanca (Pisaum sativum L.)
- Groch ozimy James (Pisaum sativum L.)
- Łubin wąskolistny Karo (Lupinus angustifolius L.)
- Rzodkiew oleista Romesa (Raphanus sativus L. var. oleiformis Pers.)
- Ĺťyto ozime Pastar (Secale cereale L.)

Skutkiem niewłaściwego nawożenia lub nawożenia jednostronnego jest pogorszenie jakości plonów oraz zmniejszenie ich masy. Pewna część nawozów nie jest przez rośliny pobierana, co prowadzi albo do silnego związania ich przez glebę, albo wypłukania przez opady, co skutkuje stratami, obniżeniem żyzności gleby i zmęczeniem gleb, czyli obniżenie się urodzajności gleby spowodowane m.in. nawozami mineralnymi, które obniżają jej pH. Ten patologiczny stan można poprawić przez racjonalny płodozmian oraz stosowanie roślin poplonowych, które regenerują glebę, przywracając naturalną równowagę biologiczną, zwiększają zawartość próchnicy i pojemność wodną. Jest to działanie proekologiczne.

Wszędzie tam, gdzie nie planujemy późniejszych upraw puste miejsca należy wykorzystać pod nawozy zielone, którymi są rośliny poplonowe i starać się utrzymywać zakrycie nimi gleby jak najdłużej. Nawozy zielone to zielona masa roślinna pozostawiona w glebie. Zazwyczaj rośliny przeznaczone na zielony nawóz uprawiamy na polu, często jako poplon lub międzyplon, a następnie wprowadzamy do gleby poprzez przekopanie lub przeoranie. Nawozy zielone możemy stosować bez ograniczeń i pod każdą uprawę.

Zwarta okrywa roślinna uchroni naszą glebę przed nadmiernym parowaniem, hamując jednocześnie rozwĂłj chwastĂłw. W glebie, z przekopanej nadziemnej i podziemnej masy roślinnej tworzy się prĂłchnica, dzięki czemu zwiększa się zdolność gleby do magazynowania wody i składnikĂłw pokarmowych. Nawozy zielone poprawiają strukturę gleby, podwyĹźszają aktywność mikrobiologiczną w glebie, a takĹźe przedłuĹźając pokrycie gleby roślinnością zmniejszają erozję i wypłukiwanie składnikĂłw pokarmowych oraz zmniejszają zachwaszczenie. Korzenie roślin stosowanych na nawĂłz zielony głęboko spulchniają glebę i wydobywają z jej głębokich warstw potrzebne, a trudno przyswajalne dla innych roślin związki mineralne – m.in. fosfor i potas. Wydobyte przez korzenie związki są potem transportowane do nadziemnych części roślin, a po ich skoszeniu i przeoraniu zostają zwrĂłcone warstwom gleby, z ktĂłrych wcześniej wymyła je woda.

Zastosowanie nawozów zielonych może okazać się istotne ze względów finansowych, z uwagi na możliwość otrzymania dopłat unijnych w przypadku uprawy poplonów.

Nawozy zielone godne polecenia są na glebach przepuszczalnych, piaszczystych, potrzebujących próchnicy do zwiększenia zdolności sorpcyjnych. Stosujemy wtedy uprawę w plonie głównym. Warto wtedy pozostawić stanowisko dla nawozu zielonego na rok.

Jeśli nawozy zielone wysiewamy dość późno tj. od połowy sierpnia. Na gleby bardzo lekkie i lekkie idealne będą gryka, seradela, łubin, a na gleby średnie: Rzodkiew oleista Romesa, Gorczyca biała Rota, Rzepak ozimy. Z kolei na gleby ciężkie: Koniczyna biała. Na każdej z wymienionych gleb dobrze będzie rosła Facelia błękitna Natra.

Bardzo ważny jest sposób wprowadzania nawozu zielonego do gleby. Rzepak, gorczycę, rzodkiew oleistą oraz facelię, rośliny osiągające około 50-80 centymetrów wysokości, powinniśmy kosić jak najniżej. Po rozdrobnieniu możemy użyć ją jako ściółkę. Na lekkich glebach przekopmy glebę na głębokości około 20 centymetrów, a na glebach cięższych na głębokości około 15 centymetrów, gdzie rozkład masy roślinnej przebiega wolniej.

Rośliny poplonowe prócz właściwości regeneracyjnych wpływają na glebę także fitosanitarnie. Prostą metodą ograniczenia populacji Mątwika burakowego (Heterodera schachtii) jest zastosowanie w poplonie ścierniskowym przed uprawą buraków odmiany gorczycy białej wykazujących własności mątwikobójcze (odmiana Natra). Poplon można przyorać jesienią lub, zastosować na wiosnę siew w mulcz z resztek gorczycy. Istnieją wtedy dwie możliwości:

1. Zastosowanie wiosną uprawki przedsiewnej (płytka, rozdrabniająca głównie zeschłe resztki gorczycy) i siew buraków zwykłym siewnikiem punktowym.
2. Siew buraków bezpośrednio w mulcz z gorczycy, bez uprawy wiosennej, siewnikiem wyposażonym w kroje tarczowe.

Poplonami ścierniskowymi można obsiewać zniszczone przez powódź uprawy roślin pastewnych i towarowych. Bezpośrednio po obeschnięciu gleby, należy pole zaorać i jak najszybciej obsiać.

Zielonka z poplonów ścierniskowych może być też użytkowana na paszę do bezpośredniego skarmiania (nie jest przydatna do konserwacji), ponadto powinna być spasana z dodatkiem pasz suchych np. siana czy słomy. Przy odpowiednim doborze gatunków zielonkę z poplonów można skarmiać do późnej jesieni. Poplony z roślin krzyżowych (rzepak, rzepik, gorczyca, rzodkiew) zbiera się przed kwitnieniem.

Najważniejszym zagadnieniem w uprawie poplonów jest odpowiedni terminu siewu. Każde opóźnienie silnie wpływa na poziom plonu zielonki. Najpóźniej można siać: facelię błękitną, rzodkiew oleistą i gorczycę białą.

Uprawa poplonĂłw:

- regeneruje glebę,
- przywraca równowagę biologiczną,
- oddziałuje fitosanitarnie na glebę,
- zmniejsza parowanie wody,
- powiększa objętość sorpcyjną gleby,
- ogranicza stosowanie nawozĂłw mineralnych w cyklu uprawowym,
- zwiększa zawartość łatwo przyswajalnych składników mineralnych,
- ogranicza zachwaszczenie,
- umożliwia wyprodukowanie pasz objętościowych,
- jest dotowana przez Unię Europejską w programach rolnośrodowiskowych.

Natra	Pastar	Romesa
Rota